น้ำส้มมีหลากหลายรูปแบบมากมายในท้องตลาด แต่ละยี่ห้อ แต่ละขวด ก็จะมีสูตรการปรุงที่แตกต่างกันไป หากจะให้แบ่งประเภทของน้ำส้มก็คงจะแบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ
- น้ำส้มคั้นสดขายส่งจากส้มธรรมชาติ ซึ่งก็อาจจะมีการปรุงแต่งได้เหมือนกันเพื่อให้ได้รสชาติที่คงที่สม่ำเสมอ แต่ก็ยังถือว่าเป็นน้ำส้มแท้จากธรรมชาติ
- น้ำส้มปรุงแต่ง คือ น้ำส้มที่ได้มาจากหัวน้ำส้มแล้วผสมกับน้ำเปล่า ซึ่งหัวน้ำส้มส่วนใหญ่จะทำมาจากน้ำตาลที่ปรุงแต่งสีและกลิ่นขึ้นมา
เมื่อพูดถึงส้มคุณค่าทางอาหารหลักคงจะหนีไม่พ้นน้ำตาล ที่ถือเป็นแหล่งพลังงานที่เราจะได้เมื่อรับประทานเข้าไป ไม่ว่าจะเป็นผลส้มสดๆ น้ำส้มคั้นสดขายส่งหรือน้ำส้มปรุงแต่ง ก็จะได้น้ำตาลเหมือนๆ กันหมด
ข้อดีของน้ำส้มคั้นสดขายส่งจากธรรมชาติ คือ เราจะได้รับวิตามินซี วิตามินเอ เกลือแร่ และแร่ธาตุสังกะสี เพิ่มเติมด้วย ซึ่งปัจจุบันน้ำส้มปรุงแต่งก็สามารถใส่วิตามินเหล่านี้เพิ่มเติมเข้าไปได้แล้วจะมากน้อยก็แล้วแต่ผลิตภัณฑ์
โดยรวมแล้วไม่ว่าจะเป็น ผลส้มสดๆ น้ำส้มคั้นสดขายส่ง หรือน้ำส้มปรุงแต่ง ก็จะได้ให้สารอาหารที่ไม่แตกต่างกันมากนัก สิ่งที่แตกต่าง คือ กรรมวิธีในการผลิต ซึ่งหากทำไม่ครบขั้นตอน ไม่ได้มาตรฐาน ไม่สะอาด ก็ส่งผลต่อร่างกายของเราได้เช่นกัน
จากข่าวที่ออกมาเรื่องน้ำส้มปลอม ที่มีการนำหัวน้ำส้มมาผสมน้ำเปล่าและผลิตไม่ได้มาตรฐานออกมาสู่สายตาประชาชนและสร้างความตื่นตระหนกไม่น้อยนั้น ผู้เชี่ยวชาญเผยข้อมูลว่า โดยหลักการผลิตแล้ว น้ำที่จะนำมาใช้ผลิตน้ำส้มคั้นสดขายส่งนั้นต้องอยู่ในภาชนะที่ปิดสนิทและมีการตรวจผ่านคุณภาพน้ำ รวมถึงหัวน้ำส้มก็ต้องผ่านการผลิตที่ได้มาตรฐาน บรรจุภัณฑ์ที่สะอาดและบรรจุอย่างถูกวิธี
จาก 15 ตัวอย่างน้ำส้มที่นำมาสุ่มตรวจ พบว่า
- มี 1 ตัวอย่างที่พบว่ามี สารกันเสีย เกินมาตรฐานกำหนด
- มี 4 ตัวอย่างที่พบว่ามี ขัณฑสกร (Saccharin) หรือสารเพิ่มความหวานเกินมาตรฐานกำหนดเล็กน้อย
- มี 9 ตัวอย่างที่พบว่ามี ปริมาณจุลินทรีย์รวมเกินกว่า 60% ซึ่งสะท้อนให้เราเห็นว่ากระบวนการผลิตน้ำส้มนั้นยังไม่ถูกสุขลักษณะ
- มี 2 ตัวอย่างที่พบว่ามี ปริมาณจุลินทรีย์มีผลต่อระบบทางเดินอาหารเพียงเล็กน้อยไม่ก่อให้เกิดโรค อยู่ในเกณฑ์ที่ปลอดภัย ส่วนจุลินทรีย์ที่มีผลต่อลำไส้อักเสบอีก 2 ชนิด ยังอยู่ในขั้นตอนการเพาะเชื้อ